Deze site over transitie is bedoeld voor intern gebruik en helaas niet openbaar. Voor vragen Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

 

De bodem speelt een zeer belangrijke rol in de koolstofkringloop. De totale koolstofvoorraad in de bodem (1500 Gton) is twee keer zo groot als de hoeveelheid koolstof in de atmosfeer. Veel van deze koolstof is opgeslagen in veenbodems. Kleine veranderingen in deze voorraad kunnen daarmee een grote invloed hebben op de emissies van CO2.

Van de totale koolstofemissie komt ongeveer de helft in de atmosfeer terecht. De andere helft wordt in gelijke delen opgenomen door oceanen en bossen, elk goed voor 2,6 Gton CO2. CO2-opslag beperkt zich niet tot bomen maar ook in bos- en landbouwbodems wordt - en kan nog meer - CO2 worden vastgelegd.

Vastleggen van koolstof in de bodem

Het is mogelijk koolstof vast te leggen in de bodem. Zo is het theoretisch mogelijk om 5 Mton CO2 per jaar vast te leggen in Nederlandse landbouwgronden door gebruik te maken van verschillende methoden, zoals:

  • weinig omploegen
  • het terugbrengen van gewasresten in de bodem
  • dierlijke mest en/ of compost toedienen
  • gebruik maken van geschikte gewasrotaties

Kosten en landbouwkundige beperkingen zorgen er echter voor dat het realistische potentieel een stuk lager ligt: 1Mton CO2 per jaar. Dit komt overeen met 40% van de totale koolstofvastlegging van de Nederlandse bossen. Het voorkomen van emissies uit veengronden - nu ruim 4Mton CO2 per jaar - heeft in Nederland misschien nog wel een hogere klimaatmitigatie-potentie. Dit vraagt echter wel (ingrijpende) veranderingen in het beheer van het veenweide gebied.

Naast de rol van bodems voor klimaatmitigatie via koolstofvastlegging speelt de bodem ook een belangrijke rol in klimaatadaptatie. Bodems zijn kwetsbaar voor klimaatverandering: denk aan verzilting van bodems door minder neerslag, groter risico op erosie door hevigere regenval en watertekort door langere periodes van droogte. Een klimaatbestendigere bodem kan zorgen voor een beter watervasthoudend vermogen en een hogere opbrengst, rol van bodem in (oppervlakte) waterbeheer gericht op vasthouden en afvoeren, en is goed voor de structuur van de bodem en het bodemleven en daarmee voor bodemvruchtbaarheid.

De zon straalt energie naar de aarde. Per vierkante meter aardoppervlak is dat ongeveer 300 Watt. Een derde daarvan wordt door ijs en wolken teruggekaatst. 200 Watt bereikt het aardoppervlak. Dat zorgt voor opwarming van de aarde. De meeste warmte verdwijnt weer in het heelal. Zonder broeikasgassen zou de gemiddelde aardtemperatuur -18 graden zijn. Er zou geen leven mogelijk zijn.

Broeikasgassen (vooral waterdamp, COen Methaangas) remmen het warmteverlies. Daarom, dankzij die broeikasgassen, is de gemiddelde temperatuur op aarde 14 graden. Het verschil tussen -18 en +14 graden, 32 graden dus, noemen we het broeikaseffect.

Op 5 kilometer hoogte is er geen broeikasgas, en daar is de temperatuur -18 graden.

(bron KNMI)

Vooral door de stijging van de COconcentratie in de lucht, stijgt ook de temperatuur op aarde. Er zijn veel factoren die te maken hebben met opwarming, maar vrijwel alle klimaatgeleerden zijn het erover eens dat CO2 de belangrijkste factor is en dat de stijging vooral door menselijk gedrag wordt veroorzaakt. Vooral door het stoken van fossiele brandstoffen en intensieve landbouw en veeteelt.

Over de laatste 800.000 jaar is de CO2 concentratie nog nooit zo hoog geweest. Sinds 1900 is de temperatuur op aarde met 0,7 graad gestegen (in Nederland met 1 graad), waarvan in de laatste 10 jaar de stijging 0,4 graad was. De temperatuur stijgt dus, maar ook de snelheid waarmee de temperatuur stijgt neemt toe! 

Het weer zal extremer worden, op sommige plekken op aarde wordt het droger, bij ons gemiddeld natter. De temperatuurstijging wordt bij ons vooral in de zachtere winter gevoeld. Op veel plaatsen in de wereld zal de voedselproductie in gevaar komen.

We moeten snel handelen!

Bron KNMI